Vanmorgen een lesbezoek afgelegd bij een mentorles eerste klas havo.

De docent laat de leerlingen plaatsnemen, de jassen zijn uit, de tassen van tafel, de boeken liggen klaar. Gelukkig, het kan dus wel zonder ‘de mantra’ te hoeven afdraaien! Er wordt nog even gepraat en dan gaat de bel:  de leerlingen worden al wat stiller. Er ligt nog één tas op tafel. Dan gebruikt de docent zijn sleutel als stemvork, hij tikt hiermee op de rand van het bord: de leerlingen zijn meteen stil. De docent: “Samira leuke tas, maar die wil ik niet zien”.  “Oh, natuurlijk…” De tas verdwijnt meteen onder de tafel. Mijn bezoek wordt toegelicht en de les gaat van start.

Het is een mentorles en studievaardigheden staan centraal. De helft van de klas heeft aan een project gewerkt, dus is achter bij de andere helft op het gebied van studievaardigheden. De docent vraagt de leerlingen die een voorsprong hebben de andere helft van de klas snel bij te praten over de werking van de hersenen bij het opbergen en weer terugvinden van informatie.

Wat de leerlingen zeggen wordt op het bord gevisualiseerd: welk proces vindt plaats in het hoofd. Ook al geven leerlingen soms gemankeerde informatie, de docent doet aan positieve bekrachtiging (met een glimlach: “bijna goed, 90% goed”), parafraseert en vult aan. Leerlingen voelen zich vrij om hun mond open te doen en doen dus allemaal mee. Beurten worden goed verdeeld, iedereen komt aan bod en toch gaat de docent niet te lang door. Fijn om te zien dat de theorie over wat werkt in het onderwijs zo in praktijk wordt gebracht door deze docent.

De docent lacht zelf veel, heeft een relatie met de leerlingen, heeft met iedere leerling bewust oogcontact en straalt enthousiasme uit.

Dan kondigt de docent aan dat hij een experiment gaat doen: “Studievaardigheden, Engels en godsdienst worden bij elkaar geveegd. We gaan daarmee een experiment doen”.  De docent deelt een A4 uit dat de leerlingen nog niet mogen omdraaien.  Natuurlijk proberen enkele leerlingen door de bladzijde heen in spiegelschrift iets te lezen.

Als de docent zijn stemvork weer gebruikt mogen de leerlingen 3 tellen naar de tekst kijken. Het is een Engelse tekst ‘Muslim prayer’, een vetgedrukte titel en tussenkopjes met een afbeelding. Na de 3 seconden kijken naar de tekst gaat de stemvork weer. De bladzijde moet weer omgedraaid. Nu mogen leerlingen KWL-schema invullen

(K= welke Kennis heb ik al, W= wat wil ik Weten, L= wat heb ik geLeerd).  De leerlingen beginnen druk te pennen. De meeste leerlingen lopen leeg in de eerste kolom, logisch het is een onderwerp dat dicht bij de leerlingen ligt. Dus hier weten ze ook echt al veel van. Daar hebben ze de Engels tekst eigenlijk niet voor nodig. Ze vullen dan ook weinig in de tweede kolom in.

Dan wordt de tekst samen gelezen en de leerlingen mogen nu de derde kolom vullen. De tweede en derde kolom blijven bij veel leerlingen leeg. Maar daar ging het nu niet om. De docent wilde bij de leerlingen aantonen dat ze vaak al heel veel over een onderwerp weten en dat het belangrijk is die kennis bij jezelf los te weken. Want als je dat hebt gedaan, dan kun je de nieuwe informatie goed laten aansluiten en ook beter opbergen in de juiste vakjes van je ‘harde schijf’ in je hoofd.  De leerlingen die wel iets hebben ingevuld in de tweede en derde kolom krijgen een pluim omdat zij durfden toe te geven dat ze iets nog niet wisten en daardoor nu bewust iets hebben geleerd.

De docent vat de les nog eens samen en vertelt dat hij het experiment heeft gedaan om te laten zien dat je er bij jezelf altijd veel meer uit kan halen dan je denkt. Hij benadrukt dat het bij alle lessen, teksten en leerstof altijd belangrijk is om te bedenken wat je al weet. Want als je dat door hebt, kun je ook beter inschatten wat echt nieuwe informatie of nieuwe kennis is en actiever deelnemen aan de lessen, zodat je er meer uit kunt halen.

De les is tot de laatste minuut boeiend, niet alleen voor mij. De docent houdt de aandacht van de leerlingen goed vast en houdt vaart in de les. Een sterk staaltje en een les uit het boekje! En nu hopen dat de collega’s van andere vakken hier op voortborduren door op dezelfde wijze tijd vrij te maken voor het activeren van voorkennis voordat nieuwe leerstof wordt aangeboden. Alleen dan hebben de leerlingen de succesbeleving die nodig is om deze studievaardigheid te internaliseren!