Vakkenintegratie, kan dat?

Op 19 mei kwam de Onderwijsraad met een advies om het curriculum op scholen te actualiseren: ‘Binnen het Nederlandse onderwijsstelsel is op dit moment niet voorzien in een systematische vernieuwing van het curriculum. Hierdoor vinden noodzakelijke (vak)vernieuwingen vaak niet, te laat of te geïsoleerd plaats. Er is bovendien onvoldoende samenhang in het curriculum, zowel tussen vakgebieden als tussen onderwijssectoren. Juist het toenemende belang van de zogenoemde 21ste-eeuwse vaardigheden laat de kwetsbaarheid van het onderwijs zien. De raad pleit voor gerichte aandacht voor curriculumvernieuwing. Zowel scholen als overheid hebben hierin een rol.’ Twitter ontplofte, de een na de ander stelde dat scholen nu alle ruimte hebben om hun curriculum te actualiseren. Scholen hebben alle vrijheid vakken te integreren, veel meer aan te snijden of aan te bieden dan uiteindelijk zal worden getoetst, kortom, de kerndoelen bieden alle gelegenheid en de overheid stuurt uitsluitend op minimaal te bereiken doelen met examens. De examens bewaken dat leerlingen de minimale hoeveelheid kennis hebben vergaard om te kunnen doorstromen. Het staat scholen vrij om leerlingen meer aan te bieden en dat gebeurt ook. Ik heb me ook in de discussie gemeld en Amber Walraven heeft er ‘s avonds een blog over geschreven die op Twitter is gedeeld.
Vakkenintegratie kan, maar niet voor alle onderdelen van het curriculum. We moeten het beperken tot het basisonderwijs en op beperkte schaal de onderbouw voortgezet onderwijs en ook dan kan het niet bij alle onderdelen van de vakken. Ook in de onderbouw zullen er vakleraren nodig zijn.

In onderstaand schema is te zien hoeveel kerndoelen in één module van pakweg 10 uur worden aangeboden. Door vakken te combineren kun je meer aanbieden aan leerlingen terwijl er ook meer vaardigheidstraining plaatsvindt. Je verdient niet alleen tijd door te combineren, ook het leren is voor leerlingen betekenisvoller. Met een rijk aanbod bereik worden meer streef- en kerndoelen gehaald en meer diepgang. Geïntegreerd taalaanbod zorgt ook voor de noodzakelijke schrijftraining. 21CS en actuele onderwerpen? Die zijn ook geïntegreerd, ja zelfs actuele onderwerpen, dagelijks wordt voldoende aangereikt. Een rijk en eigentijds aanbod neemt ook zorgen weg of leerlingen de minimale doelen wel zullen halen.
De Onderwijsraad spreekt haar zorg uit dat scholen hun leerplan onvoldoende actualiseren en zoekt naar een weg om scholen te verleiden en de kansen te benutten. Met het instellen van een permanent college ‘herijking van het curriculum’ wordt gekozen voor een politieke oplossing: een commissie. Wordt dat veel praten en weinig doen? Kan het niet sneller door scholen aan te sporen aan de slag te gaan en een paar richtlijnen te geven? De ruimte is er en beloon de scholen die van die ruimte gebruik maken.  Op de website van de SLO (zie de pagina ‘Leestips’) staat veel informatie voor scholen om inspiratie op te doen en voorbeelden te zien. Met een beloning in het vooruitzicht (de digitale infrastructuur mogen actualiseren?) krijgen veel scholen toch vleugeltjes?