december 2014
EEN MISVATTING

Een blog dit keer. Theo Wubbels, emeritus hoogleraar Onderwijskunde, op de website van Didactief Online. Een misvatting gaat over het overschatten van de invloed van lerarenopleidingen bij veranderingen in het onderwijs.

 

november 2014
MAANDAG OVER

Deze keer weer eens geen boek, maar een videokanaal. Maandag over is het videokanaal van Jorick Scheerens. Op dit kanaal zet Jorick handige filmpje voor docenten (en leerlingen). Zo heeft hij filmpjes gemaakt over het gebruik van Socrative, Slidebean, Kahoot, Mentimeter en tal van andere digitale programma’s die je kunt gebruiken in de les. Het zijn instructiefilmpjes: hoe maak je een account en hoe gebruik je de tool in de les. Als je je op zijn kanaal abonneert, dan ontvang je een melding als hij een nieuw filmpje heeft toegevoegd. Jorick is projectleider Practoraat Sociale Media bij het Mediacollege in Amsterdam. Wat dat is? Kijk even naar deze slideshare: link Of lees dit: link.

 

oktober 2014
ONDERWIJS IS HARD WERKEN

Niet het curriculum of de klassegrootte is beslissend voor de kwaliteit van het onderwijs. Wel de leraar, zegt John Hattie. Elders bij de leestips heb ik de boeken van Hattie al aanbevolen (scrollen maar). De uitkomsten van zijn onderzoeken, net als die van Marzano, Dweck en anderen, zijn de basis van het praktijkboek dat ik aan het schrijven ben.
Hattie komt naar Nederland in november en zal spreken op het congres Leren zichtbaar maken (al volgeboekt). Vooruitlopend op dit congres een interview met Hattie in Didactief, oktober 2014

 

september 2014
VAN HANDIG NAAR VAARDIG Informatievaardigheden moet je leren – in de les

In: Van 12 tot 18, juni 2014, Amber Walraven
Negen van de tien jongeren zijn volkomen vertrouwd met internet. Een groot deel van de dag zijn ze online, maar internet-handigheid is niet hetzelfde als -vaardigheid.
In dit artikel bepleit Amber dat op school meer aandacht moet zijn voor het verwerven van internet-vaardigheid, maar niet als apart vak. Het internet-vaardighedenonderwijs hoort geïntegreerd te zijn in de les.

 

juli/augustus 2014
MINDSETS IN THE CLASSROOM

Mary Cay Ricci
Mindsets In The Classroom bevat praktische tips om het denken van leerlingen te bevorderen en het zelfvertrouwen te stimuleren. De voorbeelden van praktische opdrachten zijn zo geformuleerd dat leerlingen ervaren dat hun kunnen en denkvaardigheid toenemen, of dat nu talentvolle leerlingen zijn, onderpresteerders of leerlingen met minder potentie. De gedachte hierachter is: waarom denk jij dat je niet meer aankunt, jij kan net als iedereen meer aan, als je maar in jezelf gelooft en er alles aan doet.
Ricci geeft tips aan docenten en ouders. Zij baseert zich op haar eigen onderzoek waarin zij ontdekte dat leerlingen nog géén fixed mindset hebben als zij op de kleuterschool zitten, maar in het basis- en voortgezet onderwijs veranderen door uitspraken van docenten en ouders. Na verloop van tijd ontwikkelen leerlingen een fixed mindset, waarbij ze denken dat zij zijn voorbestemd voor een bepaald type onderwijs, hebben daar kennelijk vrede mee en spannen zich niet meer in.
Het boek is een mix van theorie en praktijk en voorziet in tips om de cultuur in de klas en op school te verbeteren. De auteur bouwt voort op het gedachtegoed van Carol Dweck (hier al eerder aanbevolen) en richt zich tot docenten, ouders en leerlingen.
ISBN 9781618210814

 

juni 2014
MET STREVEN NAAR HET BESTE wordt niet altijd het goede bereikt

De leerkracht maakt het verschil, maar zij is nergens als haar bestuur er een potje van maakt. OCW organiseerde op 26 mei de Dag van het Onderwijsbestuur. Edith Hooge sprak er een essay uit, waarin zij pleit voor meer vertrouwen in de leraar aan de ene, maar dan wel een hogere beroepskwaliteit aan de andere kant. Hooge pleit voor rijksakademies voor de academische lerarenopleidingen met een strenge selectie en voor verplichte bij- en nascholing van leraren die voorwaardelijk is voor opname in een publiekrechtelijk lerarenregister. Je vindt het volledige essay HIER. Van harte aanbevolen!

 

mei 2014
SLO, Stichting LeerplanOntwikkeling

Deze maand aandacht voor de website van de Stichting LeerplanOntwikkeling, de SLO: Leerplan in beeld. Deze website biedt alle programma’s voor een vak/leergebied in een doorlopende leerlijn van po tot bovenbouw vo. Voor de onderbouw zijn er ook tussendoelen omschreven in termen van noodzakelijke basisstof en keuzestof om de lessstof te verbreden of te verdiepen. Voor wie wil nadenken over vakkenintegratie, het bevorderen  van wetenschappelijk denken en de verbinding tussen taalvaardigheid en vakinhoud, kan zich laten inspireren door de bundel Kennisbasis natuurwetenschappen en technologie. Natuurwetenschappers en technici hebben bepaalde manieren van werken en denken gemeenschappelijk. In deze bundel worden de werk- en denkwijzen uitgelicht om te laten zien waar de overlap ligt tussen vakken om vakoverstijgend werken gemakkelijker te maken. Zonder dat het een doel is van deze bundel, worden er ook aanzetten gegeven voor samenwerking tussen het schoolvak Nederlands en exacte vakken. Kritisch redeneren is één van de werkwijzen die in de kennisbasis worden uitgelegd, naast onder meer ontwerpen, onderzoeken en modelleren.
Een voorbeeld:
1. bij het ontwerpen van een product gebruik maken van vakbegrippen (bijvoorbeeld ‘systeem’) en redeneervormen (bijvoorbeeld het redeneren van structuur naar werking);
2. een product maken door te beredeneren met welke materialen en bewerkingen dit het best kan gebeuren, daarbij gebruik makend van relevante vakbegrippen (bijvoorbeeld materiaal- en vormeigenschappen);
3. aan de hand van een redenering bepalen wat de oorzaak is van een storingsprobleem en met behulp van vakbegrippen (bijvoorbeeld de relatie tussen systeem en deelsysteem) dit probleem verhelpen;
4. een product beoordelen op relevante waarden, waaronder duurzaamheid en normen, met behulp van redeneringen m.b.t. structuur en functie van het product;
5. een model of prototype van een te ontwerpen product maken en onderzoek doen aan dat model of prototype om te beredeneren op welke punten het ontwerp verbeterd kan worden, daarbij gebruik makend van relevante vakbegrippen (bijvoorbeeld terugkoppeling).

Ik zie hier duidelijke aanknopingspunten voor functioneel schrijven dat veel meer aandacht verdient dan het nu krijgt. Goed leren schrijven vraagt om veel training. Als leerlingen bij een ander vak leren redeneren, sluit daar dan bij het schoolvak Nederlands bij aan door de redenering op schrift te laten zetten en de tekst te polijsten.
Wie in groep 8 van het basisonderwijs eens wil uitproberen hoe dat wetenschappelijk leren redeneren gaat kan werken met de module Techniek: Energie, die ik samen met de Pabo Amsterdam hiervoor heb ontwikkeld. Leerlingen doen in 8 lessen proefjes met verschillende vormen van energie. Steeds gaat het om voorspellen van wat er gaat gebeuren, testen, evalueren, bijstellen van de proef. Het volledige proces wordt door leerlingen beschreven in het logboek waarbij begrippen die leerlingen net hebben geleerd gebruiken. Voor zowel leerlingen als leerkracht is het een feest om met deze module te werken, ook als je als leerkracht zelf niet technisch bent.

 

april 2014
EDUAPP, verzameling apps voor het onderwijs

In de database van Eduapp staan apps vermeld voor tablets, maar veel apps zijn ook beschikbaar voor desktops of laptops. Op de afbeelding zie je dat je op verschillende manieren kunt zoeken op de site. Selecteer een paar apps en ga daar eens mee experimenteren. Kies apps waarvan je meteen kan zien dat ze een verrijking zijn in je lessen omdat ze leerstofverwerking bevorderen of leerlingen kunnen uitdagen iets meer te geven dan ze doorgaans doen. Er zijn ontelbaar veel apps en niet alle apps zijn even praktisch en veel apps verleiden leerlingen niet tot dieper en kritischer denken. Bedenk wat je met een app wil. Wil je kennis laten integreren, of een vaardigheid trainen? Wees dus kritisch, neem de tijd om een app te doorgronden, de mogelijkheden te verkennen en onderzoek of de app ervoor kan zorgen dat leerlingen de leerdoelen halen voordat je ermee aan de slag gaat in de les. Uiteraard kun je daarbij gebruik maken van de tips en lessuggesties die worden vermeld op de site.

 

maart 2014
MEDIAWIJSHEID MET TPACK

Via de Scoop-it pagina van Jeroen Ruigoor kwam ik op het blog van Inge Meijs, studente Kind en Educatie in Tilburg. Ze is een verse blogger, maar heeft meteen interessante onderwerpen te pakken waar ze ervaring in opdoet. In het blog ‘Mediawijsheid met TPACK’ maakt zij een vergelijking tussen MIM en TPACK doet zij verslag van een concrete uitwerking ervan in de klas. 

 

februari 2014
DE SCHOOL

Puberteit wordt vaak gezien als een levensfase vol problemen en razende hormonen. Maar de reality-serie De School van BNN laat een ander beeld zien: met pubers valt beter te praten dan we denken. De serie is integer gemaakt en het is moedig van de school om Nederland een kijkje in de keuken te gunnen. Het publiek ziet dat een school voor voortgezet onderwijs meer doet dan alleen lesjes draaien en huiswerk opgeven. Wat we van de school kunnen leren? Dat wordt mooi beschreven door Nina Polak: De correspondent.
Uitzendingen hier.

 

januari 2014
AUTOPOIESIS, perspectief op duurzaam, betekenisvol onderwijs

Guus Geisen
In Autopoiesis (zelf –creatie, zelf-productie) vertelt Guus dat het in het onderwijs misgaat als we denken dat hoge opbrengsten ten aanzien van taal en rekenen voortkomen uit het werken aan taal en rekenen. Het is een misvatting die niet uitgedragen wordt door de overheid, maar om onbegrijpelijke redenen wel zo wordt uitgelegd door onderwijsgevenden. Het opdelen van kennis en vakken heeft de grenzen bereikt. Voor leerlingen is er geen samenhang en heeft het geleerde geen raakvlakken met de wereld waarin zij leven, waardoor zij gedemotiveerd raken. Docenten en leerkrachten zitten gevangen in het huidige systeem en lijken over het algemeen niet in staat te zijn zelf die verbinding op bevredigende wijze tot stand te brengen. Sleutels tot inspirerend onderwijs zijn ‘zingeving’ en ‘betekenisvol leren’. Hogere opbrengsten zijn dan mogelijk.
Lees verder op mijn blog. Geschreven in opdracht van AgentschapNL. Te bestellen bij Guus Geisen www.Irisz.nl. Op deze website staat ook een samenvatting van het boek.
ISBN 978 90 5748 093 5